Paulo Moura:- w dzisiejszych czasach gonitwa za sukcesem jest ściśle powiązana ze statystyką i kpi się z tego, co jest prawdziwie profesjonalną sztuką. Panuje z góry wyrobiony osąd, że artysta, któremu się powiodło to ten, który osiągnął powszechne uznanie i sukces finansowy. Jakkolwiek większość zapomina, że poza artystami ubiegającymi się o karierę na szczycie są również tacy, którzy idą z duchem czasu i zależy im bardziej na różnorodnej i wyselekcjonowanej publiczności. Celem ich nie jest zdobywanie szerokiego grona słuchaczy, ale raczej bardziej tych świadomych. Coltrane kiedyś powiedział – „Posród sił, które nas otaczają chcę zmierzyć się z przeciwnościami. Chcę zawsze dążyć do prawdy”. W rzeczywistości muzycy podlegając ciągłej presji próbują skierować na siebie uwagę łatwiejszą i wygodniejszą pracą. Coltrane jest przykładem muzyka, który nie szedł na łatwiznę. Przeciwnie obrał powolną i wyczerpującą drogę, aby zaistnieć jako artysta. Muzycy brazylijscy poprzez wszystkie okresy ich rozwoju doszli do tego punktu tryumfalnie. Dzisiaj ważnym punktem zwrotnym stało się to, że wielkie nazwiska w muzyce światowej nagrywają z naszymi muzykami. To rosnące zainteresowanie daje nam większe możliwości osiągania prestiżu na rynku międzynarodowym oraz uznania w naszej ojczyźnie. W Brazylii są ciągle nikłe szanse dla wybijających się solistów. Z drugiej zaś strony, kiedy te szanse nadchodzą, muzyk jest często niezrozumiany pomimo jego wysiłków w kierunku pogodzenia muzyki brazylijskiej z tą o międzynarodowym zasięgu. I właśnie z powodu tego muzycy stają się bardzo nieufni, co więcej nawet nie chcą razem o tym dyskutować. Kończy się tym, ze angażują się w projekt, który często nie jest zgodny z ich własnymi wyobrażeniami. Ważne jest, o czym rozmawia się z muzykami i w jaki sposób. Na ulicach, przy filiżance lub dwóch kawy uświadamiamy sobie jak bardzo młodzi muzycy chcieliby zagrać z muzykami, o których słyszeli i z którymi się identyfikują. Rzadko mają okazję grać w TV. Jest pewna inicjatywa ze strony rządu, aby w większym stopniu promować muzykę brazylijską i ja miałem okazję uczestniczyć w niektórych poprzez moje powiązania z Ministerialnym Radiem Edukacyjnym. Działacze ciągle nie są przyzwyczajeni, aby poświęcać większą uwagę instrumentaliście czy wokaliście większego formatu – programy są emitowane tak nieprofesjonalnie, że nie pozwala to na skupienie się nad granymi utworami. Znajdą się tacy, którzy zasugerują, że muzyk najpierw musi uzyskać przychylność publiczności. Kiedy zapytali trębacza Waldira de Barrosa dlaczego muzycy nie śpiewają odpowiedział – „z tego samego powodu, dla którego wokaliści nie grają!” Świadomy artysta to taki, który dzień po dniu szuka udoskonalenia swojej wiedzy i nieuchronnie oddala się od przeciętności. Zapamiętajmy w tym miejscu słowa wielkiego północnoamerykańskiego poety Charles Ivesa –„nie wiem jak można tworzyć dla leniwych uszu!”. Ze względu na moje doświadczenie na ten temat postanowiłem podzielić się powyższymi opiniami i myślami muzyków, którzy stają w obliczu takich samych problemów estetycznych. (BL).